افزایش اندازه عرضه و فروش میوه های قاچاق در سراسر کشور، هم چون اجناس تراریخته، سلامت نسلای امروزی و آینده جامعه ایران رو شدیدا تهدید می کنه.بخش بزرگی از جامعه درباره خطرات مصرف اجناس کشاورزی تراریخته یا تغییر ژنتیک داده شده آگاهی درستی ندارن.
داستان واقعی اجناس تراریخته چیه؟
داستان اجناس تراریخته (Transgenic products) یکی از داستانای عجیب روزگار ماست. اجناس دستکاری شده ژنتیکی یا همون تراریخته کالاهایی هستن که از انتقال یک یا چند ژن بین دو نوع موجود زنده جور واجور به وجود میاد و تولید این دسته از اجناس تا به امروز بحث ها و چالشای مختلفی رو در کشورای جور واجور جهان میان استادان و صاحب‌نظران بخش بیو فناوری در دو طیف مخالفان و موافقان این اجناس ایجاد کرده. طرفداران این اجناس، بدون در نظر گرفتن یافته های بعضی از آزمایشات که مشکلات مختلفی واسه بعضی از اجناس دستکاری شده ژنتیکی نشون می‌دهد، منتقدان رو به فرار از تکنولوژی متهم می‌کنن و منتقدان هم بر مشکلات و مخاطرات اجناس تراریخته بر سلامت آدم و محیط زیست تأکید دارن.
به هر حال، اجناس کشاورزی تراریخته امکان کشاورزی ارگانیک (Green products) رو هم جفت و جور می‌کنن چون پایه کشت ارگانیک نبود به کار گیری کود‌ها و آفت‌کش‌های شیمیاییه و اگه محصولی خود مقاوم به حشره آفت باشه یا قدرت رشد بیشتر و در نتیجه رقابت قوی‌تری با علف هرز غالب مزرعه داشته باشه، نیاز به استفاده شکلای جور واجور سموم به خودی خود برطرف میشه. به هر حال علاوه به همه این جنبه‌های مثبت دستکاری ژنتیکی، نگرانی‌هایی هم در این مورد هست.
خطرات احتمالی فرار ژن‌ها از آزمایشگاه یا از پیکر گیاه و انتقال اتفاقی اونا به حشرات یا علف‌های هرز و ایجاد مقاومت در اونا یا مقاوم شدن باکتری‌ها در برابر آنتی بیوتیک‌ها، اثرات احتمالی بر سلامت آدمی و هم اینکه بحث‌های اخلاقی. البته در صورت رعایت قرارداد‌ها و موارد ایمنی امکان ایجاد اینجور مواردی بسیار پایینه و نظر و توافق کلی محققان بیشتر بر به درد بخور بودن بیوتکنولوژیه .
جدالا ادامه داره . . .
در داخل و بیرون مرز کشور، هم اونقدر روی مشکلات و مضرات مصرف اجناس تراریخته روی سلامت آدم، حیوان و حفظ محیط زیست، جنجالای بسیاری به صورت آکادمیک و حتی رسانه ای داره انجام میشه و به نظر می رسه هنوز جواب خیلی دقیقی درباره ۱۰۰ درصد به درد بخور بودن یا ۱۰۰ درصد مضر بودن این اجناس به واسطه جدید بودن این علم در دسترس نیس.
از طرفی، یه متخصص ژنتیک از دانشگاه تهران عقیده داره: ایران از نظر اقلیمی و ژئوپلاسمی می‌تونه تولیدکننده خوبی واسه اجناس باغی مانند انار باشه که زمینه کشت اونا در خیلی از کشورای دنیا وجود نداره.
عضو شاخه گیاهی انجمن ژنتیک ایران گفته بود که در صورت جفت و جور شدن امکان تولید اجناس تراریخته در کشور، تولید کالاهایی مانند گندم به نفع کشور نیس چون که خرید این محصول از کشورای دیگه از نظر قیمت به سود ماست و در ازای اون می‌توان اجناس لوکس رو تولید و به کشورای همسایه صادر کرد که درآمد سرشاری نصیب اقتصاد ایران می کنه.
کارشناسان فکر می کنن که ایران، اقلیمی خشک و نیمه‌خشک داره و بخاطر این باید به منابعی که تا سال‌های آینده از دست می‌بدیم فکر کنیم و واسه اونا برنامه‌ریزی کنیم.
(تراریخته یا ارگانیک؟ موضوع این ااست . . . )
،قره یاضی رییس انجمن علمی ایمنی زیستی ایران یه چند وقت پیش با گفتن این که در کشورمون ۲۰ سال روی اجناس تراریخته تحقیق شده است گفت: شورای مشورتی آکادمی علوم اتحادیه اروپا ۱۷۸۳ مورد مقاله رو بررسی کرده و مقرر می داره تا کنون هیچ مدرک معتبری وجود نداره که تهدید اجناس تراریخته بر محیط زیست و سلامتی آدم رو نشون بده. حتی ۵۰۰ گروه جداگونه در اتحادیه اروپا و روسیه اعلام کردن که سند معتبری مبنی بر مضر بودن اجناس تراریخته وجود نداره. تحقیقات این انجمن درباره اجناس ترا ریخته رو در نشانی http://www.biosafetysociety.ir دنبال کنین.
امتیازات و معایبی که باید بدونیم!
تراریختها هم چون هر محصولی، امتیازات و معایبی دارن.
زنده کردن مراتع و جنگل‌ها و حفظ تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری در مناطق کویری و بیابانی با کمک بیوتکنولوژی روند سریع‌تری پیدا کرده. مثلا، بیوتکنولوژیست‌ها با شناسایی، افزایش و پرورش گونه‌های دارای ژن‌های مقاوم به نمک، گیاهان مقاومی مانند کاکتوس‌ها، کاج و سرو اصلاح شده‌ای رو تولید کرده‌ان که توانایی رشد و افزایش در مناطق سخت بیابانی رو پیدا کرده‌ان. هم اینکه به کمک روش‌های بیوتکنولوژی، از جلبک‌ها و گل‌ولای موجود در دریاها، ترکیبات و کودهای زیستی سودمندی رو واسه حاصلخیزی زمین‌های کشاورزی تولید می‌کنن. اینا بخشی از امتیازات اجناس تراریخته هستن.
براساس بعضی تحقیقات انجام گرفته در جهان ، اجناس تراریخته همونقدر که می‌تونن دارای کیفیت بهتری باشن ممکنه خطرات نامعلوم‌ای واسه آدم و محیط زیست داشته باشن
یافته های تحقیقات محققان در بعضی کشورها نشون می‌دهد که در ساکنین مجاور به مزارع و روستاهایی که بذرهای تراریخته کشت میشه، عوارضی چون حساسیت‌های شدید پوستی، آلرژی شدید دستگاه ایمنی بدن، آسیب به مخاط مخصوصا بویایی و تا ۹۰ درصد تخریب پروتئین سلولی و بروز سرطانای جور واجور دیده شده.
در همین حال خیلی از سازمانهای علمی و زیست‌محیطی جهانی نسبت به خطرات به کار گیری گیاهان ترانس‌ژنیک یا تراریخته و احتمال پیدایش مریضی‌های غیرقابل پیش بینی و درمان، و هم مشکلات ژنتیکی اخطار داده‌ان.
(تظاهرات بلژیکیا علیه اجناس ترا ریخته MONSANTO)
معروف‌ترین و اصلی‌ترین اجناس دستکاری شده که وارد بازار شده‌ان ذرت، سویا، پنبه و کانولا (کلزا) است که ۹۹ درصد حجم بازار رو شامل میشه؛ حتی روی موارد دیگه مثل چغندر قند، “پاپایا” (یه جور خربزه درختی)، کدو، بادمجان، عدس و برنج هم تحقیقاتی انجام گرفته.
چیکار باید کرد؟
رییس آزمایشگاه منبع سلامت سازمان غذا و دارو اوایل امسال اعلام کرده بود که اجناس ترا ریخته با مجوز وزارت بهداشت و با برچسب به کشور وارد شده و بررسیای لازم روی اونا انجام می شه.
اما وقتی ۹۰ درصد سویا ، روغن خوراکی و ذرت وارداتی به کشور «تراریخته» است، تکلیف روغن‌های ایرونی موجود در بازار چیه؟ وقتی وزیر بهداشت رسما اعلام می‌کنه آزمایشگاه‌های سازمان غذا و دارو مجهز به سیستم‌های به روز تشخیص اجناس تراریخته نیس، چیکار باید کرد؟
نبود ورود جدی وزارت بهداشت به بحث اجناس تراریخته در ایران، انتقادات زیادی رو به دنبال داشته.
این انتقادات وقتی زیاد شد که ۱۶ مرداد سال جاری، وزیر بهداشت اعلام کرد که اجناس ترا ریخته رو نفی یا پشتیبانی نمی کنیم.
دکتر هاشمی گفته بود: پس درباره تراریخته‌ها ما حتما با آدمایی که موافق نیستن، همراهیم با موافقان این اجناس هم به صورت مشروط همراه می‌شیم. بر این پایه نه وزارت بهداشت و نه وزارت جهاد و کشاورزی و نه دولت، به طور عام این اجناس رو نفی یا پشتیبانی نمی‌کنیم و در مواردی که به کار گیری این اجناس خوبه اجازه ورودشون رو می‌بدیم، اما در موارد مضر اونا رو منع می‌کنیم.
هاشمی با بیان اینکه از ۱۰ سال پیش روغن، ذرت و سویا وارد کشور می‌شده و حالا اگه بخوایم این اجناس رو به صورت غیرتراریخته وارد کنیم، ممکنه پیدا نکنیم و یا به چندین برابر قیمت باشه، گفت: درباره اجناس تراریخته طی ۸ تا ۱۰ سال گذشته هیچ اتفاق جدیدی در کشور اتفاق نیفتاده.
چند نکته
- اونقدر که تولید اجناس تراریخته در داخل کشور با استاندارد قطعی و شفاف همراه نشه، سازمانهای متولی بین المللی، ایران رو در لیست کشورای تولیدکنننده اجناس کشاورزی تراریخته قرار میدن که در نتیجه ممکنه در مورد صادرات اجناس کشاورزی مشکلاتی حادث شده و در واقع یکی از مزیتهای اصلی کشور در کار تولید و صادرات در خطر قرار گیرد.
- ۱ بام و ۲ هوا بودن مسئولان در میدون تولید و عرضه و فروض اجناس تراریخته داخلی و خارجی در ایران، امنیت فکری مردم رو تهدید می کنه و این تهدید، شاید بد تر از تهدید مستقیم مصرف این اجناس در جامعه باشه.
- ایران عصر ۱۴۰۰ نباید از سمت اجناس تراریخته، با تهدیدایی واسه سلامت غذایی و امنیتی خود مواجه شه.
نگاه راهبردی و حرفه ای در این مورد باید دردستور کار فوری مراکز اراده کردن کشور قرار بگیره.
