سرویس گردشگری ما، همیشه در طول چند ماه گذشته، ایرانگردان عزیز رو با مقصدای بکری در سرزمین چهار فصل و پهناور ایران زمین آشنا کرده و تلاش می کنه تا هم جهت با ماموریتای اطلاع رسانی این درگاه، واسه رونق گردشگری و صنایع دستی این قدیمی دیار، از ظرفیتای اطلاع رسانی مجازی واسه پیشرفت این صنعت استفاده کنه.
اگه تا کنون مخاطب سرویس ایرانگردی بوده باشین، مطالب متنوعی از جای جای ایران پهناور ارائه کردیم و البته این روش هم اونقدر ادامه داره.
همونجوریکه میدونید، استان تاریخی، باستانی، قشنگتر و علم پرور همدان، یکی از مقصدای ممتاز گردشگری ایران هستش که بعضی از شهرای اون، آوازه جهانی دارن.
لالجین همدان، جاییست که اونو پایتخت سفال ایران و جهان می دونن و در اون جا میشه بخشی از ظرفیت قدیمی این سرزمین رو دید. در همدان، هم سوغات خوشمزه بسیار هست و هم صنایع دستی قشنگتر که مخاطبان بسیاری رو به این اقلیم جذاب و قشنگتر میکشونه.
همدان رو خیلیا فقط با بو علی سینا و بابا طاهر و غار علیصدر می شناسن. در حالی که واقعیت و ظرفیتای گردشگری طبیعی و تاریخی این استان، بسیار بیشتر از تصور بیشتر درباره این خطه پر افتخار ایران زمینه. در همدان، ۱۵۷ رشته صنایع دستی ثبت ملی شده که تنها ۱۲۵ رشته اون فعاله. ، ۱۳ سوغات و شیرینی این خطه در انتظار ثبت ملی قرار داره و در واقع این استان، دومین خطه فعال در میدون صنایع دستی و سوغات در ایران هستش.
در گفتار امروز، شما رو با بخشی از ظرفیتای سوغات خوشمزه و صنایع دستی استان آشنا می کنیم تا اگه پاییز گردی خود رو به استان همدان اختصاص دادین، با گوشه ای از دنیای زیبای فرهنگ و رسوم همدانیا آشنا باشین. با ما در گزارش همدان گردی امروز ما همراه باشین.
باسلوق : از تبریز تا همدان
واسه خشکبار بازا و مرغوب خورها!، باسلوق همدان، هم چون باسلوق تبریزیا، حس و حال خاصی داره.
جفت و جور باسلوق مرغوب در همدان هم چون جفت و جور قطاب در یزد و سوهان در قم و گز در اصفهان، کار خیلی سختی نیس و از مغازه دارا و بعضی از شهروندان قدیمی هم میشه درباره بهترین فروشگاه ها و کارگاه های تولید باسلوق مرغوب و بهداشتی اطلاعاتی گسب کرد.
مردم با صفا و خونگرم و مهمون نواز همدان، همیشه در طول تاریخ پذیرای گردشگران داخلی و بین المللی بسیاری بوده و طبیعت و فرهنگ و آداب و رسوم همدانیا هم اونا رو در این راه همراهی کرده. آوازه ملایر همدان به واسطه شیره و حلوا ارده و باسلوق، آوازه ای بین المللی بوده و بعضی از برندای سوغات همدانیا رو میشه در فروشگاه های بین المللی آسیا و اروپا هم دید.
به هر حال، اگه عاشق باسلوق همدان هستین، پیشنهاد ما به شما، رفتن به ملایر یا پیدا کردن باسلوق این شهرستان در همدانه. شیره انگور، نشاسته، مغز بادام و پسته و گردو، بخشی از مواد جفت و جور این شیرینی خوشمزه رو تشکیل میده.
هم چون دیگه سوغات ایرونی که کدبانوای هنرمند ایران زمین واسه شیرینیای نوروز در خونه درست می کنن، باسلوق همدان هم خیلی راحت در خونه با حوصله و صبوری، قابل جفت و جور س.
کافیه، پوست مغز بادام یا هسته زرد آلو رو پس از اون که خیس خورد، در آب جوش قرار داده و پس از چیدن، هم چون جوزه غند نراقیا، در نخای مخصوص آویزون کنین تا خشک شه.
شیره انگور رو باید بجوشونین تا یه سوم اون، تبخیر شه و بعد با نشاسته تازه مخلوط کنین. حالا ترکیبی خوش رنگ بدست میاد که باید نخا رو در اون بذارین و بعد آوایزان کنین.
بعد از گذشت نیم ساعت تا ۴۵ دقیقه، دوباره نخا رو در این ترکیب آغشته می کنن و اونا رو به دیوار آویزون می کنن تا دوباره خشک شه.
حدود سی روز این کار زمان میبره تا خوب خشک شن و حالا محصولی که باسلوق اسمشه رو میشه به بخشای جور واجور تقسیم کرد.
باسلوقی به نام سجوق هم از جمله باسلوق هاییه که در همدان میشه دید. تفاوتش با روش بالا اون هستش که اونو پس از چیدن روی نخ، گرد کرده و داخلش مغز گردو می ذارن و در ظروف سفالی قرار میدن تا شکرک در بیاره.
به هر حال، باسلوق همدان، یکی از ده ها سوغاتیست که می تونه سوغات سفر به این خطه قشنگتر و تاریخی باشه.
حلوا زرده همدانیا
علاوه بر باسلوق، حلوا زرده همدانیا هم خیلی معروفه. شیریتی که مثل شله زرد یا فرنی خودمونه و رنگش بیشتر به جای زردی به نارنجی می زنه. در واقع یه دسر معروف در همدان بوده و مقوی و پر از انرژیه. واسه درست کردن این حلوا، کافیه شکر و نشاسته و تخم مرغ رو با زعفران و گلاب کاشون خوب مخلوط کرده و کمی آرد برنج هم در اون استفاده کنین.
جفت و جور حلوا زرده هم در بسته بندیای جور واجور در فروشگاه های همدان شدنیه.
انگشت پیچ همدانیا
یکی از سوغات کم تر شناخته شده این خطه، انگشت پیچ اسمشه که از ترکیب سفیده تخم مرغ با گلاب و شکر و آب بدست میاد و قدمتی بیشتر از ۱ قرن داره.
این ترکیب رو اون قدر به هم مخلوط می کنن تا ترکیب سفنی انجام بشه که مثل عسله. زرده هایی که از جفت و جور این محصول باقی می مونه، در طبح حلوا زرده استفاده می شه.
انگشت پیچ هم یعنی هر چیزی که مثل عسل و مربا، به دور انگشت می پیچید و قوام سختی داره و خیلی راحت جدا نمی شه.
این انگشت پیچ به صورت حلوا هم میشه درست کرد که باید از قند و زاج سفید در پخت اون بهره برد. به هر حال این سوغات همدان در مغازه ها خیلی یافت نمیشه، اما اگه مهمون همدانیای مهمون نواز بودین، می تونین مخاطب این سوغات باشین.
راحت الحلقوم
راحت الحلقوم چیزی مثل باسلوقه اما از ان به مراتب نرم تره و البته سوغاتیست که هم چون کلوچه، در شهرهای جور واجور ایران زمین پیدا میشه و هر استانی، راحت الحلقوم خاص خود رو داره.
راحت الحلقوم همدانیا رو خیلی راحت در قنادیا و مغازه های فروش خشکبار و سوغات همدان میشه پیدا کرد.
شیرینی لذیذی که در طبخ اون از شگر و پودر نارگیل و پسته و نشاسته استفاده می کنن.
بعضیا در طبخ این سوغات خوشمزه،از جوهر لیمو هم استفاده میکردن. به هر حال اگه به دنبال شیرینی خوشمزه و نرم واسه سنین جور واجور هستین و دوست دارین هنر تزیین کردن خود رو هم به رخ مهمانان نوروزی بکشونین، پخت راحت الحقوم رو پیشنهاد می کنیم.
اگه می خواین شکر کمی استفاده کنین، از شکر قهوه ای استفاده کنین و واسه مقوی تر کردن اون، مغز بادام و گردو هم به اون اضافه کنین.
کماج همدان مثل کلوچه شمال!
اگه به همدان برید و کماج نخورین، مثل اینه که در دیار کلوچه و زیتون و سیر (خطه شمال)، از این سه خوردنی خوشمزه بی بهره باشین! همدان و کماج مانند جنوب و خرماهایش و یزد و باقلواهایش، مخاطب زیادی داره.
طعم کماج در سفر به این خطه قشنگتر رو نباید از دست داد.
کماج از جمله نونای قدیمی شهره و بسیار خوشمزه و سبک و هم به عنوان عصرانه میشه خورد و هم واسه کسایی که اهل صبحونه خوردن نیستن، یه عدد از اون با چای غیر شیرین، به خصوص در روزای سرد زمستون بسیار دلچسبه.
پخت اون آسونه و در ساخت اون از گردو و دارچین استفاده می کنن.
کماج مثل کسمه اراکیا، خوشمزه و مقویه. کماج رو در مغازه های بسیاری در ایران میشه پیدا کرد.
آب نبات قیچی
آب نبات از هر نوع، در هر استانی ساخته می شه و نمیشه گفت که آب نبات واسه خطه خاصی از کشوره. اما به هر حال در همدان هم هم چون تبریز و اصفهان و کاشون و قم و اراک، آب نبات قیچی هست و چند رنگ و خوشمزه س. در سفر به دیار همدان، آب نبات قیچیایی که کم شکره رو یادتون نره.
واسه کسایی که با مشکل دیابت مواجه هستن، آب نباتا یا پولکیای دیابتی هم پیدا می شه.
برساق همدانیا
هم چون کماج، برساق هم مخاطبان زیادی در همدان داره.
این شیرینی،از شیرینیای سنتی این شهره و البته اگه به کرمانشاه و کردستان هم رفته باشین، با برساق اون خطها هم مواجه میشین. واسه جفت و جور برساق که شکل و قیافه استاندارد یا مشخصی هم نداره، از آرد و شکر و زرد چوبه و شیر و پودر گردو و توت خشک استفاده می کنن که باید با رازیانه و دارچین به هم آمیخته شه.
نون شیرمال
نون شیرمال در شمال و جنوب کشور پخت می شه و اختصاص به جای خاصی نداره. اما در همدان هم نون شیر مال هست که یکی از سوغات این خطه بوده و در فروشگاه های عرضه موارد غذایی و خشکبار، در بسته بندیای متنوعی در دسترس میشه.
شیره انگور
شیره انگور و شیره خرمای همدان، یکی از معروف ترین سوغات خوشمزه این دیاره. شیره واسه کسایی که با مشکلات ضعف عمومی بدن مواجه هستن، بسیار پیشنهاد می شه و پر از آهن و ویتامینای مقوی بوده و منیزیم خوبی هم داره.
خوردن شیره به جای شکلاتای که کاکائوی کم دارن، پیشنهاد می شه.
عادت دادن کودکان و نوجوانان و حتی کهنسالان به به کار گیری شیره انگور ملایر، می تونه در کاهش خیلی از ضعفای عمومی و بیماریای فصل زمستون، اثر داشته باشه.
(باغات انگور ملایر)
باید بدونین که واسه جفت و جور شیره انگور، از هر انگوری نمیشه استفاده کرد.
نوع مرغوب شیره از انگوری به دست میاد که فخری و گزنه ای اسمشه و در استان پایتخت سفال کشور بدست میاد.
شیره انگور در همدان رو از جاهایی خاص جفت و جور کنین و نوع ملایرش، از باقی جاها مرغوب تره. چون که هم سفت و هم روشن تر بوده و کیفیت و موندگاری بهتری داره.
شیره انگور همدان، شاید بهترین سوغات واسه کسانیست که قصد دیدار هموطنان رو در مناطق سرد سیر ایران و بیرون مرز کشور دارن.
نقل و حلوا ارده همدان
در همدان هم چون دیگه جاهای کشور، حلوا ارده طرفداران بسیار داره و در فروشگاه های میدون مواد غذایی همدان، حلوا ارده در دسترسه. حلوا ارده همدانیا رو میشه با نون در صبحونه و حتی به عنوان دسر پس از صرف نهار و شام مصرف کرد.
چون که معمولا پس از صرف نهار و شام، قند خون کمی افت می کنه و این غذای سنتی ایرانیا، می تونه جبران کننده طبیعی اون کاهش قند خون باشه.
البته در مصرف حلوا ارده و شیره همدانیا نباید زیاده روی و زیاده روی کرد که ناگواره.
حلوا لوزی
حتما در قنادیای همدان، با شیرینی به نام حلوا لوزی برخورد می کنین که در دیگه جاهای کشور هم هست و در همدان هم بسیار پر طرفداره. از آرد برنج، مغز گردو، سبوس گندم و عسل و زعفران مشهد در تولید این حلوا استفاده می شه.
نکته مهمی که باید در این سوغات بدونین، به کار گیری سبوس گندمه که خواص بسیاری واسه پوست و مو داره.
گز و سنل همدانیا
شاید واسه شما تعجب آور باشه که با گز در همدان مواجه شید. در واقع، در همدان هم ما با یه جور گز طرف هستیم که اتفاقا در نهاوند ساخته می شه و هم چون گز نصف جهان، خوشمزه و ترده. علاوه بر گز، سنل یا صنل، دیگه سوغات خوشمزه این دیاره که مخاطبان بسیار داشته و هم چون گز، در شهرستان نهاوند پیدا میشه.
اگه آرد بو داده رو با روغن و شکر و زنجبیل و جوز و دارچین مخلوط کنین، می تونین این شیرینی کم هزینه مقوی رو تولید کنین.
در همدان، به واسطه طبیعت و اقلیم خاص اون منطقه، گیاهان دارویی و عسل فراوانه و اگه به عطاریای این خطه رفتید، از عرقی جات و گیاهان خشک شده خرید کنین که واسه رفع دل درد و سر درد و شستشو روده ها و تقویت بنیه، خیلی با اهمیته. در واقع بخشی از طب سنتی رو میشه در طب همدانیا و سوغات این دیار جست و جو کرد.
البته در همدان، هم چون قزوین، نون چای هم هست که شیرینیای کوچیک دایره شکل بوده و در شهر پیدا میشه. معمولا اونو با چای می خورن و بخاطر این،نون چای می شناسنش. البته خیلی از شهرای ایران،نون چای خاص خود رو دارن.
اگه به همدان رفتید، ترشی و مرباجات این استان رو هم تست کنین. خوردنیای خوشمزه همدانیا، فقط به شیرینی جات در رابطه نیس و ترشیا هم، مخاطبان بسیاری دارن. البته در مصرف ترشی همدان یا دیگه استانای کشور زیاده روی نکنین که واسه دستگاه هاضمه و دندانا، مطلوب نیستن.
خشکبار همدان هم هم چون تبریز، مخاطبان بسیاری داره.
صنعت کشاورزی همدان در کشور، صنعتی رو به رشد و موفق بوده و بخاطر این، صنعت خشکبار این خطه، اجناس خوبی رو بهتون میده. هلو، زرد آلو، سیب، بادام و گردو و شکلای جور واجور دیگر میوه ها، از جمله کالاهایی هستن که می تونین به عنوان ارمغان همدان، واسه دوستان و آشنایان به ارمغان بیارین.
تا کنون دربار سوغات خوشمزه همدانیا صحبت کردیم. اما نگفته پیداست که در منطقه ای که پایتخت سفال ایرانه، صنایع دستی، قدمتی تاریخی داره و به خاطر همین، در سفر به این خطه، خرید صنایع دستی رو نباید از یاد برد.
نگاهی به صنایع دستی همدانیا
سخن درباره صنایع دستی همدانیا بسیاره. اما در ادامه به خلاصه، به ۱۴ مورد می پردازیم که با امید به اینکه در روزای آینده، به صورت جداگونه درباره اونا و روشای طراحی و ساخت و عرضه اون، گزارشاتی در اختیار ایراندوستان عزیز بذاریم. جالبه بدونین در همدان. بیشتر از ۲۱ هزار کارگاه صنایع دستی فعاله که بیشتر از ۸ درصد کل صادرات این استان رو به خود اختصاص میده.
طلاکوبی و نقره کوبی همدان
این میدون در صنایع دستی همدان، هم مخاطبان بسیار داره و هم تعداد خیلی از فعالان کار و کاسبی در این استان رو مشغول به کار کرده. در این صنعت، هنرمندان تلاش می کنن تا طرحای سنتی و نقوش رو روی ورقه هایی از جنس نقره و طلا ضرب کرده و نقشای برحسته ای طراحی کنن و در آخر، این ورقه های طلایی یا نقره ای، روی شیشه،چوب و سرامیک نصب شه.
گر چه این صنایع دستی به سختی بدست میاد و تلاش و ذوق هنری و صبوری بسیاری می خواد، اما قیمتش به نسبت کاری که واسه اون انجام شده، زیاد نیس.
هدیه کردن طلاکوبیا و نقره کوبیای همدانیا هم چون خاتم و مینا و نقره اصفهان، یه هدیه مهم دائمی واسه کسانیست که قصد کادو دادن دارین.
البته در بعضی از شهرستانای این خطه، با مفتولای طلا و نقره و برنز، زیور آلانی رو درست می کنن که خیلی مهم بوده و در بازار همدان بسیار پیدا میشه. انگشتر و دست بند، از جمله سوغات صنایع دستی همدان حساب می شه که مخاطبان بسیار داشته و اون نوع که از سنگای قیمتی از جمله فیروزه و زمرد و یاقوت و الماس استفاده می شه، گرون تره.
طلا کاری
یکی از صنایع دستی گرون و نفیس همدان، طلا کاری روی شیشه ای که باید با ظرافتای خاصی انجام شه و معمولا روی گلاب پاشا، شکلات خوریا، لوستر و میوه خوری، این نوع هنرمندیا دیده می شه.
نقشایی با آب طلا و نقوش اسلیمی و سنتی و گل و بته، روی آثار صنایع دستی طلا کاری شده همدان دیده میشه. بهترین کارای طلا کاری رو در لالجین و ملایر می بینین.
سفال همدان
همونجوریکه میدونید، همدان، پایتخت سفال ایران و قدمت اون به صدها سال می رسه. کارگاه های سفال گری و رونق کار و کاسبی سفال رو میشه در لالجین همدان جست و جو کرد.
گردش به اون دیار هم شما رو با بخشی از ظرافتای صنایع دستی ایران آشنا می کنه.
(مینا کاری، هنری که سفال همدان رو به بالاترین درجه رساند)
معروفیت جهانی لالجین دلیل شده تا در بیرون مرز کشور، مستندا و مقالات و اخبار بسیاری درباره این شهر منتشر شه.
قدمت سفال گری لالجین رو به بیشتر از ۸۰۰ سال نسبت میدن.
شاید یکی از دیدنی ترین شهرای ایران واسه مشاهده سفال و سرامیک، همین همدان و لالجین اون باشه که اتفاقا در برنامه خنداونه رامبد جوون هم در مرداد امسال به اون گفته شد.
(تصویری از کارگاه سفال سازی منطقه لالجین همدان- پایتخت سفال ایران)
تذهیب کاری
تذهیب یه جور نقاشی بوده که واسه تزیین تابلوای خوش نویسی،متن قرانی و اشعار به کار میره و از طرحای سنتی و اسلیمی و ختایی در اون استفاده می کنن. معمولا نقوش که در تذهیب کاری استفاده می شه، روی کاعذای طلایی، نقره ای و رنگی پیاده می شه.
صنایع دستی تذهیب در همدان، از جمله صنایع دستی نفیس این خطه بوده که به نسبت دیگه صنایع دستی (به غیر از طلا و نقره) گران تره.
نقاشی روی سفال
نقاشی روی سفال و سرامیک در خیلی از مغازه های عرضه کننده آثار صنایع دستی دیده میشه. این کار با ظرافت و هنرمندی خاصی انجام می شه و پس از رنگ آمیزی، محصول داخل کوره قرار میگیره تا رنگا به خورد ظرف رفته تا با شستشو هم از این نره.
نقاشی روی بدنه لعابی، نقاشی زیر لعابی و نقاشی آب طلا، از جمله روشای جذابی هستن که به وسیله اونا ، نقشای سنتی و مدرن روی سفال و سرامیک لالجینیا نقش بسته می شه و مخاطبان خاص خود رو داره.
این نوع صنایع دستی واسه هدیه به واسطه رنگای جذاب و نقشای خیره کننده، پیشنهاد می شه.
منبت کاری
در همدان، منبت کاری هم چون اصفهان، مخاطبان و فعالان بسیار داره.
منبت کاری، از هنرای چند هزار ساله در ایران و همدان بوده که نقشای برجسته روی چوب، ایجاد می شه.
هنرمندان معمولا آیات قرآن و شعر و متون مذهبی و ادبی رو روی چوب نقش بسته و طرحای جالبی رو خلق می کنن. بعضی وقتا، از خطوط نستعلیق واسه منبت کاری استفاده می شه.
معرق کاری
معرق کاری اصفهان و همدان هم معروفیت ملی در دنیای صنایع دستی ایران داره.
در معرق ، برشای خیلی ظریف و نازک از شکلای جور واجور چوبای تزیینی ، صدف و عاج رو در کنار هم قرار میدن تا طرحای زیبایی رو روی چوب نقش ببندند. این طرحا مثل مینیاتوره و در تویسرکان و ملایر، فعالان بسیار داره.
معرق از جمله صنایع دستی خیلی شیک و به قولی رسانه ای همدان حساب می شه.
قاب سازی
قابای چوبی و فلزی در همدان زیاد ساخته می شه و در فروشگاه های عرضه لوازم صنایع دستی، این قابا رو میشه خیلی راحت مشاهده و خرید. بدنه قابا معمولا با طرحای قشنگتر و سنتی به وسیله کنده کاری روی چوب یا قالبی تزیین می شه.
در روستای کاج شهرستان رزن. ملایر و تویسرکان، قاب سازی قدمت زیادی داره.
مسگری و قلم زنی
مسگری و قلم زنی در صنایع دستی همدان مشاهده می شه.
ظروف مسی و قلم کاری شده، گر چه مخاطبان بسیاری داره، اما از جمله صنایع دستی اصیل این مرز و بوم هستش.
در ساخت ظروف و ادوات مسی، از دیر باز همدانیا فعال بودن. دیگ، کاسه بشقاب و ظروف آشپزخانه مسی رو میشه در فروشگاه های صنایع دستی این خطه دید. عادی ظروف مسی رو با آلیاژی از قلع و روی جلا میدن.
آبگینه
اگه به موزه آیگینه پایتخت رفته باشین، موزه ای می بینین که آثارش، قدمت بسیار داشته و بعضی از اونا محصول کاوشای باستانی در همدانه. آبگینه در واقع شیشه گری سنتی بوده و در اون، دمیدن هوا به درون مواد مذاب شیشه به صورت بی رنگ و الوان تولید می شه.
این آثار، واسه نوستالژی بازا دیدنیه اما شاید واسه شهروندان عصر مدرن، خیلی جذابیتی نداشته باشه.
سنگ تراشی
سنگ تراشی از جمله صنایع دستی معروف همدانه که از قدیم در این خطه رواج داشته.
سنگای قیمتی و نیمه قیمتی همدان کاربردای بسیاری داره.
چرم همدان
سابقه تولید چرم در همدان به چند هزار سال و حتی قبل از میلاد مسیح برمیگرده. چرم سازی در همدان صنعتی حرفه ای با بازاری بین المللیه و بخاطر این، اگه به دنبال سوغات خاصی از این دیار هستین، چرم همدان رو یادتون نره. اولین کارخانه چرم سازی ایران در این شهر قرار داره و بخاطر این، صنعت چرم همدان بسیار معروفه و یکی از قطبای کشور هستش.
بیشتر از ۱۲ هزار نفر در صنعت چرم همدان مستقیما و غیر مستقیم مشغول به کارهستند.
قالی و تابلو فرش
قالی و تابلو فرش در همدان، مخاطب بسیار داره.
قالی همدان شاید به اندازه قالی تبریز و اصفهان و کاشون، شهره نباشه، اما تابلو فرشای همدان که به واسطه پشم و نخای مرغوب این استان تولید می شه و طرحای شکسته و هندسی بسیار دارن، دلیل معروفیت این صنایع دستی در ایران و جهان شده.
کبودر آهنگ و ملابر، از جمله پایگاه های تولید اجناس قالبی و تابلو فرش این استان هستن.
گلیم و مروار بافی
گلیم هم هم چون دیار کردستان و لرستان و کهکیلویه و بویر احمد، در استان همدان هم فعالان بسیار داره.
گر چه عشایر در این مورد فعالند، اما در نهاوند همدان میشه مرغوب ترین گلیمای همدان رو پیدا کرد.
گل لاله، خرچنگی، گل سبدی، گل قندی، ضربدی و اسلیمی، از جمله طرحای ناب گلیم همدان هستش.
مروار بافی یه جور صنایع دستی این استان هستش که از چوب مروار جفت و جور می شه و در بعضی کشترازهای همدان بدست میاد. شکلای جور واجور سبد و گلدان و مبلمان رو میشه با این چوب تولید کرد.
مراور باقی در واقع همون حصیر بافیست که در خطه شمال ایران میشه به وقور دید.
سوزن دوزی، جاجیم بافی، گیوه بافی، صنایع فلزی، حجاری و پوستین دوزی هم از جمله دیگر آثار صنایع دستی این خطه بوده که اگه به همدان سفر کردین، می تونین کالاهایی از این هنرا رو به عنوان سوغات به ارمغان بیارین.
با امید به اینکه گفتار کامل و مصور امروز،شما رو با سوغات خوشمزه و صنایع دستیای قشنگتر و جذاب پایتخت سفال ایران آشنا کرده باشه و واسه سفر به این تاریخی و قشنگتر در نیمه دوم سال برنامه ریزی کنین.
