مجموعه کاملی از کلمات و اصطلاحات خودمانی، عامیانه قسمت 186

دستکاری-دست بردن در چیزی

تازه به چهل سالگی رسیدن (اول بلوغ و خوشی)

بد قلق-بد عادت-بد ادا

درمالی-مالیدن آتش روی حقه ی وافور برای کشیدن بقایای تریاک

حاجی-به زیارت مکه رفته-نوعی خطاب عام

خرفت-نادان-ابله-کند ذهن
پا بر چین رفتن-آهسته و آرام با نوک پا رفتن

خبر داغ-خبر بسیار مهم

در رفتن تلنگ-باد صدادار در کردن-کنایه از ضعیف و ناتوان شدن

پا اندازی-واسطه ی اعمال نامشروع شدن-جاکشی
 

پول پول شدن-شکسته شدن ظرف چینی به تکه های کوچک

 

پوزه ی کسی را به خاک مالیدن-کسی را شکست دادن

رو راست-پوست کنده-آشکارا-صریح-بدون ابهام

به درک واصل شدن-به درک رفتن-برای با نفرت خبر مرگ کسی را دادن بکار می رود

تعارف آب حمامی-تعارفی که خرج و مایه ای ندارد

پشه کوره-پشه ی ریز

دست خالی برگرداندن-نا امید کردن-پاسخ رد دادن

رج کردن-رج بستن

جل و پلاس کسی را بیرون ریختن-کسی را از جایی بیرون کردن

 
پاپوش درست کردن-پرونده درست کردن- توطئه کردن

خنِس و فنِس-گرفتاری و ناراحتی

 

پشت بندی کردن-به انتظار غذا چیز مختصری خوردن

چهار دستی-فراوانی

چینی بند-چینی بند زن

برخورد-بهم خوردن-تصادف

به آخر خط رسیدن-به پایان کار

پیاده رو-دو سوی خیابان یا کوچه که محل گذر پیادگان است

چال کردن-گود کردن-دفن کردن-به خاک سپردن

دیر چسب-دیر آشنا

 

داش-لوطی-مشدی

تره خورد نکردن برای کسی-کم ترین اهمیتی برای کسی قایل نشدن

آتو(بهانه، دستاویز، نقطه‌ضعف)

خشتک پاره کردن-قیامت به پا کردن-داد و بی داد کردن-رسوا کردن-شدت عمل نشان دادن

راه انداختن کار کسی-وسیله ی تسهیل انجام شدن کار کسی را فراهم کردن-رو به راه کردن کار کسی

راست و ریس-موانع و معایب

افسارگسیخته-سرکش

آبِ جو(ب)(مال دنیا، هرچیز فراوان و بی‌ارزش)

آسمان‌جل-ندار-بی‌چیز-کسی که رواندازش آسمان است

دمدمی-دو دل-مردد-کسی که هر ساعت خوی و حالت دیگری دارد

آخر و عاقبت(نتیجه‌ی خوب)

خبر چین-سخن چین-جاسوس

 
داغان کردن-از هم پاشاندن-متفرق کردن

بوق کسی را زدن-از مقام افتادن-از دور خارج شدن

زن-عاری از مردانگی-ناجوانمرد-ترسو

خشتک دراندن-نگا. خشتک پاره کردن

آب اندام(زیبا تن و خوش‌رو)

دستم به دامنت-به یاری ات سخت نیاز دارم
انسان بودن-شریف و درست بودن

زیر درختی-میوه هایی که زیر درخت فرو می ریزند

به سر کشیدن-یکباره نوشیدن-بالا انداختن

پول خرد-پول سکه ای

 

تیر و ترقه شدن-سخت خشمگین شدن-ناگهان از جا در رفتن و ناسزا گفتن

دست به گردن-در حال معاشقه-سریع الوصول

 

از دروازه نگذشتن، از سوراخ سوزن گذشتن(حالاتی بی‌ثبات و بسیار متضاد داشتن)

 

پایین دست-طرف پایین

تخم مرغ عسلی-تخم مرغی که در آب گرم نیم پز شده است

بش باد-حقش باشد-هنگامی که کسی به دشمنان دین لعنت بفرستد-شنوندگان این جمله را می گویند.

آب در هاون کوفتن(کار بی‌هوده کردن)
دَم باریک-نوعی انبردست که نوک آن باریک و دراز است

دست به چیزی شدن-بی درنگ آن چیز را برداشتن-آماده ی استفاده از آن چیز شدن

جارچی-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود-دهن لق

تو نگو من بگو-مشاجره-بحث

پاچین-دامن زنانه

پینه بسته-دارای پینه-کبره بسته

بینی و بین الله-میان من و خدا-انصافا-الحق
حواس پرتی-پریشان حواسی-فراموش کاری

چرندیات-سخنان بی هوده و مزخرف

از بن دندان(از ته دل، با میل و رغبت)
 

 

پس پسکی-حالت کسی که رو به عقب گام برمی دارد

دل کسی روی دل آدم بودن-درد دیگران را درک کردن-با دیگران غمخواری کردن

خال باز-کسی که ورق ها را با تردستی می اندازد و مردم را فریب می دهد

حقه به کار زدن-نگا. حقه به کار بردن
پسرخاله ی دسته دیزی-خویشاوندان نزدیک

 

 

خشتک کسی را سر او کشیدن-نگا. خشتک کسی را پاره کردن

حساب-هزینه-مخارج-میزان طلب

 

این خاکدان-دنیا

دو به هم انداز-فتنه انگیز-سخن چین

باب دهان-موافق سلیقه-مطابق میل-خوشایند

ریزه کردن-خرد خرد کردن-قطعه قطعه کردن

آتش‌بیار معرکه-فتنه‌انگیز میان دو دشمن

 

زرده ی کسی نبستن-موفق نشدن در کار-بی ثمر ماندن کوشش کسی

دل و روده بالا آمدن-به حالت تهوع افتادن

خریت-نادانی-حماقت

جهل کردن-در انکار چیزی پافشاری کردن
دماغ را بالا کشیدن-اظهار نارضایتی کردن

آلامد(باب روز، به‌رسم معمول)

تو خیک کسی فرو رفتن-کلاه سر کسی گذاشتن-به کسی قالب کردن

خون راه انداختن-نگا. خون به پا کردن

تاریک خانه-اتاق تاریک برای ظهور و چاپ فیلم

از دروازه نگذشتن، از سوراخ سوزن گذشتن-حالاتی بی‌ثبات و بسیار متضاد داشتن

ریغ-مواد درون امعا و احشا

آدم چوبی-بی‌عرضه و دست‌وپاچلفتی
با سگ به جوال رفتن-دست و پنجه نرم کردن با مردم ناباب

چشم غره رفتن-نگاه خشم آلود کردن
چغل خور-سخن چین

رفتن از رو-خجالت کشیدن-شرم کردن-از میدان به در رفتن-مجاب شدن

 

آلت فعل-وسیله‌ی انجام کار

آفتاب چریدن(بی‌کار بودن، چیزی برای خوردن نداشتن)

 

زبان خود را گاز گرفتن-از گفتن سخن نا به جا پشیمان شدن-از سخن گفتن خودداری کردن
 

تند نویس-کسی که سریع می نویسد

 

خوش غیرتی-زیاده غیرت نشان دادن-به طنز یعنی بی غیرتی کردن
جا گذاشتن-چیزی را در جایی فراموش کردن-چیزی را سر جای خود قرار دادن

 

چادر چاقچور-لباس بیرون رفتن زن با حجاب ایرانی در گذشته

پیه چیزی را به تن مالیدن-خود را برای چیزی آماده کردن

خاله خاک انداز-همنشین سر و زبان دار

 

دوربین انداختن-دید زدن-چشم چرانی کردن

خاله بی بی-نوعی آش

زار-کوتاه شده ی هزار برای ریال

 

چماق-چوبدست-گرز

از کسی رودست خوردن(از کسی فریب خوردن)

از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)

خدمت کسی رسیدن-به حضور کسی رسیدن-کسی را تنبیه کردن

چوب دو سر نجس-نگا. چوب دو سر طلا

آبستن فرزندکش-دنیا-روزگار

دستی دستی-به دست خود-آگاهانه-عمدی

حیوون-نگا. حیوان

چوب خط زدن-نشانه نهادن بر چوب خط

جشنواره-جشن فزهنگی-فستیوال

زه زده-از میدان در رفته-وارفته-بی حال

زهر چشم از کسی گرفتن-ترساندن-چنان تنبیه کردن که دیگر جرات تکرار خطا نباشد
از کف دست مو برآمدن-روی دادن پیشامدی غیرممکن

چِل بسم الله-لوحه ی کوچکی که در آن آیات قرآن می نوشتند و برای دفع چشم زخم بر گردن کودک می آویختند

اصل‌ کاری(مهم‌ترین چیز یا شخص)

رضایت نامه-نوشته ی حاکی از رضایت

پِهِن پا زدن-بیکاره و ولگرد بودن

پشت گوش فراخ-تنبل-اهل مسامحه و کوتاهی

ذوق زده شدن-ناگهان بسیار خوش حال شدن-از شادمانی بسیار و ناگهانی بیمار شدن

بَرج-خرج های خارج از خانه

آبستن فرزندکش-دنیا-روزگار

چهاردیواری اختیاری-هر کس در میان چهار دیوار خانه اش آزاد است

آش کشک خاله-کار ناگزیر-تکلیفی که بر عهده‌ی کسی باشد
اطفال باغ-گل‌های تازه

پِندِر-لوازم فرسوده و ناچیز و کم بها

بُز ِ گَر-بزی که بیماریِ گَری

حال نداشتن-مریض بودن-بی حال بودن

چروکیدن-چین دار شدن

در رفتن سخن از دهن-سخنی بی اراده گفتن

خاکه رو خاکه-پی در پی کاری را انجام دادن یا چیزی را خریدن

بازده-محصولی که انسان یا ماشین در مدتی معین تولید می کند

دلجور-همدل

زبان گرفتن-لکنت زبان-از حالات و گفتار مرده یاد کردن و دیگران را گریاندن
دله کاری-پرداختن به کارهای پست و کم درآمد

آتشخوار(ظالم، حرام‌خوار)

زیادی حرف زدن-سخنان خارج از موضوع یا بیرون از صلاحیت گفتن-وراجی کردن

جسته دوزی-نوعی دوختن

 

جیغ کشیدن-نگا. جیغ زدن

خجالت زده کردن-شرمنده کردن-خجالت دادن
به بیراهه زدن-از بیراهه رفتن-از جاده ی اصلی منحرف شدن
ترشیده-غذایی که فاسد و ترش شده است-دختر خانه مانده و شوهر نکرده
آتش از چشم کسی گرفتن(ترسانیدن)
دنده کج-کج خلق-یکدنده

آمد نیامد(فرخنده بودن و نبودن)

پر رویی-بی شرمی-وقاحت-دریدگی

 

آمد کردن-رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته

این تن بمیرد(سوگندی که یا در اصرار و یا در اثبات حرف خود یاد می‌کنند)

پیش-برنده-آن که جلو است

خودسر-گستاخ-سرکش

آبِ بسته-شیشه-بلور-یخ-برف

اهل کاری بودن-وارد بودن در کاری

تو خالی-دروغین-غیر واقعی-بی عرضه-دارای ظاهر غلط اندار

داد سحن دادن-سخن رانی کردن-پر حرفی کردن-حق مطلب را ادا کردن

در کشتی نشستن و با ناخدا جنگیدن-ناسپاسی کردن

پاپی بودن-دنبال کردن-اصرار ورزیدن

پشتی-بالش-حمایت

 
 

 

 

خوش رو-زیبا-خندان

آتش‌بیار معرکه-فتنه‌انگیز میان دو دشمن

دست آموز کردن-تربیت کردن

دل به دل رفتن-دوستی و دشمنی از دو سو بودن

 
چرکوندی-لکه دار کثیف

چرک گرفتن-کثیف شدن-پاک کردن چرک

از جنس چیزی بودن

از خنده روده بر شدن-از شدت خنده بی‌حال شدن

حلال زاده-پاک و نجیب

جفتک-لگد حیوان که با هر دو پا بزند-کنایه از خودداری از انجام کاری

بز رقصاندن-هر دم بهانه ی تازه ای آوردن

 

آب از دریا بخشیدن-از کیسه‌ی خلیفه بخشیدن

زیر زیرکی-پنهانی-با مکر و حیله

چپ بودن-چپ دست بودن-لوچ بودن-مخالف یودن

پِر پِر-در زبان کودکان : صدای پریدن پرنده
تا خوردن-کج شدن-خم شدن-انحنا برداشتن

پَرِ قیچی-پادو-کارگزار-طرفدار پر و پا قرص

دل پیچه-دل درد-فشار آمدن به معده و روده بر اثر بیماری های گوارشی

آتشِ بسته(طلا)

خیس شدن-تر شدن

ریقش درآمدن-بیرون زدن مواد درون امعا و احشا

بغ کردن-چهره درهم کشیدن-ترشرو شدن
به هر تقدیر-در هر صورت-خلاصه

به درد بخور-مفید-چیز یا کسی که سودمند باشد
پر افاده-متکبر-مغرور

پاشویه-دیواره ی حوض-آبروی کنار حوض

تیپا-ضربه ای با نوک پا-اردنگی
 

پوست کسی را پر از کاه کردن-به طرز فجیعی کشتن

در رفتن پاتیل کسی-تاب نیاوردن-ناتوان شدن

زاپاس-ذخیره-یدک-آدم بی مصرف و زوار دررفته

پُخت-هر نوبت از پختن

جهنم-کلامی که آن را به هنگام بی اهمیت دانستن چیزی می گویند
 

چپو-غارت-تاراج

چرخیدن در روی یک پاشنه-تغییر نکردن وضعیت-گذشتن وضع به منوال سابق

دانه دانه شدن-دانه ها از یکدیگر جدا شدن

خوشگلک-با خوشگلی اندک

رجاله-اراذل و اوباش

پس افتادن-عقب افتادن اجاره و مانند آن-بهم خوردن حال کسی در نتیجه ی ترس

 

 
از کار در آمدن-آزموده شدن-نتیجه دادن

جیغ-فریاد-صدای نازک و بلند

خیکی-آدم چاق و فربه

آسمان به زمین آمدن(رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن)

دست به دهن-کسی که به اندازه ی مخارجش درآمد روزانه دارد-آدم کم درآمد و تهی دست

 

آزار داشتن(انجام کاری به قصد اذیت دیگری، کرم داشتن)
تخت و تبارک-با آسودگی خیال

البرز(بلندقامت، دلیر)

به جان هم افتادن-با یکدیکر درگیر شدن

آب کردن(جنس نامرغوب را فروختن)
زهرمار خوردن-کوفت کردن-خوردن به تحقیر

زبان مادر شوهر-نوعی گیاه خار داراز تیره ی کاکتوس

آفتابه‌دزد(دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند)
رفع و رجوع کردن-حل کردن-فیصله دادن

آخرین تیر ترکش(آخرین تدبیر)

جز و ولز-نگا. جز و وز

دزدکی-پنهانی-یواشکی-مخفیانه
بند کردن به کسی-به پر و پای کسی پیچیدن-پیله کردن به کسی

چپ چُس-اصطلاحی تحقیرآمیز برای خطاب

چین چینی-پر چین

خرابکاری-به هم زدن نظم-ایجاد اختلال-آلودن بستر و لباس-تروریسم

 

چربیدن-برتر بودن-پیش بودن

روی داریه ریختن-رسوا و بی آبرو کردن-برملا کردن-آشکار کردن

در هم رفتن-در فکر فرو رفتن-خشمگین شدن

خانه آبادان-عبارتی به عنوان سپاس

پر آب و تاب-به تفصیل-با اوصاف بسیار
آخش درآمدن-از درد نالیدن
دست از جان شستن-از جان گذشتن-پروای جان نکردن

 

اما(اشکال‌تراشی، ایجاد شبهه)

آمدن(آغاز به کاری کردن)

دنگ دنگ-صدای برخورد دو چیز سخت به هم

ریپال کسی را در آوردن-پدر کسی را در آوردن

از کسی رودست خوردن(از کسی فریب خوردن)

امروزه روز(این روزها، در این دوره و زمانه)
افتادن تشت کسی از بام(رسوا شدن، باز شدن مشت کسی)
زود رس-آن چه که پیش از موقع مقرر به دست آید

آل آروادی-زن سخت بی‌حیا و بد‌رفتار

اجل‌برگشته(کسی که مرگ به‌سراغش آمده)

چِککی-فوری-به سرعت

چار چشم-کسی مه عینک می زند
بادکش کردن-بیرون کشیدن خون بوسیله ی بادکش

آوردن-باعث شدن-ایجاد کردن

 

به له له افتادن-از شدت تشنگی مانند سگ زبان خود را از دهان خارج ساختن

 

خانه خانه-سوراخ سوراخ-شطرنجی

دندان گِرد-طمع کار-آزمند-گران فروش

خوردن حرف-نگا. حرف را خوردن

از بیخ گوش کسی گذشتن-در برابر خطری قرار گرفتن و آسیب ندیدن
تفنگ انداختن-تیراندازی با تفنگ

ده مرده حلاج بودن-بسیار زرنگ و کاری بودن

پا ندادن-امکانی پیش نیامدن

خود یا چیزی را با افاده به دیگری نمودن

تشنه ی چیزی بودن-یه چیزی سخت اشتیاق داشتن

خبره-ماهر-استاد

آرتیست‌بازی-انجام کارهای غیرعادی

ریش گرفتن-دست به ریش کشیدن-پادر میانی کردن-تقاضا و خواهش کردن

پِق-صدای خنده ی ناگهانی

ژوکر-آدم همه فن حریف

پاچه گیر-کسی که بی مقدمه کسی را بیازارد

 

چشم روی هم گذاشتن-نادیده گرفتن-گذشت کردن

از کسی خوردن(توانایی مقابله با کسی را نداشتن)

خیر ندیده-نفرینی است به معنی امیدوارم خیر نبیند

زبان درازی کردن-با گستاخی و بی ادبی خارج از حد خود سخن گفتن

جامه شور-رختشوی

 

جَرّ-کشمکش دعوا

جا آمدن حواس-به هوش آمدن

خدمت کسی رسیدن-به حضور کسی رسیدن-کسی را تنبیه کردن

چارچوب-قاب-چهار چوب که چیزی را در بر گیرند

دله بازی-رفتار آدم دله

آدم مقوایی(بی‌اراده، کسی که هیچ‌کاری نمی‌کند)

رخت آویز-جا رختی-چوب لباسی

برهوت-غیر مسکونی-خشک و بی انتها

بی بند و بار-بی قید-بی اعتنا به آداب و رسوم

چرت کسی پاره شدن-ناگهان از خواب پریدن

اسم‌ورسم(نام و مقام، شهرت و اعتبار)
آیینه‌ی اسکندری-آفتاب
دست شما درد نکند-از شما سپاس گزارم

زاغ-دارای چشمان آبی رنگ

آمادگی و شوق بسیار برای کاری داشتن

داشتن-مشغول بودن

 

جا ماندن-فراموش شدن