بند سوم ) فضاهای قابل دفاع 65
بند چهارم ) فعالیت روزمره 66
بندپنجم) پیشگیری وضعی از جرم 66
گفتار سوم : برنامه‌های عملی مدل پلیسی گری مکان محور با هدف کاهش ترس از جرم 68
بند نخست) استفاده از گشت‌های هدفمند در نقاط جرم خیز 68
بند دوم) تمرکز بر مجرمان سابقه دار 70
بند سوم) مانورهای سرکوب گر در مناطق جرم خیز 70
بند چهارم) طراحی محیطی 71
الف- بهبود روشنایی خیابان‌ها 71
ب- دوربین‌های مدار بسته 72
ج- بازسازی فضاهای عمومی 73
مبحث سوم : بهره گیری از مدل پلیسی گری مسأله محور با هدف کاهش ترس از جرم 75
گفتار نخست : رویکرد مسأله محوری در سازمان‌های پلیسی 75
بند نخست) مفهوم مسأله 75
بند دوم) مفهوم حل مسأله 76
بند سوم ) فرآیند حل مسأله 76
بند پنجم) عناصر رویکرد مسأله گرایی در سازمان پلیس 79
گفتار دوم : بستر شکل گیری دیدگاه مسأله محوری در سازمان‌های پلیس 80
گفتار سوم : راهبردهای مدل پلیسی گری مسأله محور در راستای کاهش ترس از جرم 84
بند نخست ) راهبرد لزوم شناسایی کامل و تحلیل دقیق مسأله 85
الف- شناسایی مشکل ترس از جرم 85
ب) تحلیل مشکل ترس از جرم 87
بند دوم) راهبرد لزوم اقدامات مناسب در حل مسأله 88
ب- ارزیابی واکنش‌های اجرایی برای کاهش ترس از جرم 91
93
بخش دوم : 93
راهبردهای پلیس برای کاهش ترس از جرم در میان اشخاص معین 93
فصل نخست : پلیس و کاهش ترس از جرم زنان 95
مبحث نخست : زنان، بزهدیدگی و ترس از جرم 96
گفتار نخست : بزه دیدگی زنان بر اساس معیار جنسیت 96
بند نخست ) جرایم جنسی 96
بند دوم) خشونت خانگی 98
گفتار دوم : پدیده ترس از جرم در میان زنان 101
بند نخست: میزان ترس از بزه دیدگی در زنان 101
بند دوم ) تفاوت سطح ترس از جرم میان زنان و مردان 105
گفتار سوم: علت یابی ترس از جرم در میان زنان در پرتو نظریه‌های جرم شناختی 109
بند نخست) نظریه‌های غیر محیطی پیرامون ترس از جرم زنان 109
الف- نظریه آسیب پذیری و ترس از جرم زنان 109
ب- نظریه فمینیستی و ترس از جرم زنان 111
ج- نظریه عدم ادغام اجتماعی و ترس از جرم زنان 112
د- نظریه تجربه بزه دیدگی و ترس از جرم زنان 112
هـ – نظریه اعمال روزمره و ترس از جرم زنان 114
و- بازتاب رسانه ای و ترس از جرم زنان 114
بند دوم ) نظریه‌های محیطی پیرامون ترس از جرم زنان 116
الف- کیفیت فضاهای شهری 116
ب- بی نظمی‌های فیزیکی و اجتماعی 117
مبحث دوم : راهبردهای پلیس برای کاهش ترس از بزه دیدگی در میان زنان 119
گفتار نخست : استخدام نیروی زن در سازمان‌های پلیسی 119
بند نخست) تشکیل پلیس زن 119
در اکثر کشورها آنچه برای اولین بار سبب استخدام زنان در دستگاه پلیس شد، خطر افزایش جرایم جنسی و دیگر جرایمی بود که زنان درگیر آن بودند و به این ترتیب حمایت از زنان، وظیفه پلیس زن محسوب می شد. 119
بند دوم) تأسیس کلانتری ویژه بانوان 121
گفتار دوم: برنامه‌های عملی پلیس برای کاهش ترس ناشی از خشونت خانگی در میان زنان 124
بند نخست) برخورد چند بعدی با خشونت خانگی 124
بند سوم ) مداخله چند مرحله ای پلیس در برابر خشونت خانگی 125
بند چهارم )پلیس ولز و صدور حکم پیشگیری از خشونت 125
بند پنجم) گروه دیانا و برخورد با خشونت خانگی در اسپانیا 126
گفتار سوم : نظارت و کنترل متمرکز در نقاط جرم خیز شهری 127
بند نخست) افزایش خطر شناسایی و دستگیری مجرمان 127
گفتار چهارم : پلیس و ارائه خدمات حمایتی برای زنان بزه دیده 129
گفتار ششم :مشارکت چند جانبه میان پلیس و سازمان‌های دولتی و غیردولتی برای بهبود فضاهای شهری 134
فصل دوم :پلیس و کاهش ترس از جرم سالمندان 138
مبحث نخست : سن، بزه دیدگی و ترس از جرم 139

گفتار نخست : بزه دیدگی سالمندان برحسب متغیر آسیب شناسانه سن 139
گفتار سوم : بزه دیدگی احتمالی سالمندان 143
گفتار چهارم : تأثیر سن بر ترس از جرم 145
مبحث دوم : سالمندان، افرادی با احتمال بزه دیدگی پایین و ترس از جرم بالا 148
گفتار نخست: علت سطح بالای ترس از جرم در میان گروه سالمندان 148
بند نخست) آسیب پذیری 148
بند سوم) آثار شدید بزه دیدگی 149

بند چهارم) جنسیت 150
بند پنجم ) انزوای اجتماعی 150
بند هفتم) میزان درآمد 151
بند هشتم) بازنشستگی 152
بند نهم) تحولات اجتماعی 153
بند دهم) رسانه‌ها 153
گفتار دوم : علل نرخ بزه دیدگی کمتر در میان سالمندان 154
بند نخست) سالمندان، آماجی با جذابیت کمتر 154
بند دوم) کمتر در دسترس بودن سالمندان 155
بند سوم) کمتر در معرض خطر قرارگرفتن سالمندان 155
بند چهارم) حضور کم رنگ سالمندان در فعالیتهای غیر قانونی و منحرفانه 156
گفتار سوم : تناقض بزه دیدگی کمتر و ترس از جرم بیشتر در میان سالمندان 157
مبحث سوم:راهبردهای پلیس برای کاهش ترس از جرم سالمندان 159
بند نخست ) برنامه جامعه امن تر برای سالمندان 160
بند دوم) نگهبانان محله 161
بند سوم ) اجرای برنامه امنیت خانه به خانه 162
بند چهارم) حمایت از بزه دیدگان سالمند 163
بند پنجم ) قانون الزام به آگاهی از علم سالمند شناسی در اداره پلیس آمریکا 163
بند نخست) قفلهای رایگان و ایمن سازی خانه‌ها استرالیا 165
بند دوم) زنگ‌های هشدار دهنده شخصی در ولز جنوبی 165
بند سوم) بهبود وضعیت گذرگاه عابر پیاده در بالتیمور 166
بند چهارم) بهبود روشنایی خیابان‌ها در انگلستان 166
بند پنجم ) تجهیزات حفاظتی برای کاهش ورود غیر مجاز به اماکن مسکونی در انگلستان 167
بند ششم) برنامه ارتقای امنیت اجتماعی سالمندان در ایرلند شمالی 168
نتیجه گیری 169
فهرست منابع : 176
الف) منابع فارسی 176
(1) کتابها : 176
(2) مقاله‌ها : 177
(3) تقریرات 182
(4) سایت داخلی 182
(5) روزنامه‌ها 183
ب) منابع لاتین 183
(1) کتاب 183
(3) سایت‌های خارجی 184
مقدمه
مطالعه در تاریخ جوامع بشری از آغاز تاکنون حکایت از آن دارد که برخی از نیازهای انسان به رغم پیشرفت‌هایی که در مسیر تاریخی او صورت گرفته، هنوز با او همراه است و نه تنها از اهمیت آن کاسته نشده بلکه ابعاد جدیدتری را به خود اختصاص داده که در گذشته مطرح نبوده است. یکی از مهم‌ترین این نیازها، نیاز به امنیت و آرامش است. از آن جایی که امنیت یک نیاز اولیه زندگی اجتماعی و جز حقوق شهروندی محسوب می‌شود، تأمین امنیت شهروندان از مهمترین وظایف و تکالیف حکومت‌ها محسوب می‌شود و پلیس به عنوان یکی از سازمانی‌های رسمی‌کنترل اجتماعی نهاد حکومت، در راستای پاسخ به این نیاز اساسی ایجاد شده است.
امروزه بیش از روزگاران پیش، جرم، احساس ناامنی، ترس از جرم و بزه‌دیدگی از مهم‌ترین تهدیدات جوامع بشری به شمار می‌رود و پلیس به عنوان نیروی مقتدر و آموزش دیده، مقابله با این دسته از تهدیدات را بر عهده دارد. ممکن است این دیدگاه وجود داشته باشد که ترس از جرم، تنها یک احساس است، مفهومی بسیار مبهم و مشکلی کاملاً غیر ملموس که تلاش برای کنترل آن چندان ضرورتی ندارد؛ کاهش ترس از جرم باعث هدر رفتن منابع می‌شود و پلیس می بایست برای کاهش نرخ جرایم که مهمتر از ترس از جرم است، از منابع محدود خود استفاده کند. اما باید به این نکته توجه داشت که ترس از جرم تنها یک احساس نیست، بلکه واقعیتی است که با زندگی اجتماعی انسان‌ها گره خورده است. ترس از جرم می‌تواند مردم را در خانه‌هایشان محبوس کند، منجر به مراقبت غیر ضروری شهروندان از خود می‌شود و سطح بی اعتمادی به دیگران را افزایش می‌دهد. «ترس از جرم موجبات محدودیت و ناتوانی شهروندان برای استفاده از حقوق و آزادی‌های اولیه آنها را فراهم می‌آورد. به‌عنوان مثال، حق رفت و آمد آزادانه از جمله حقوق بنیادین شهروندی است که در عین حال زمینه برخورداری از بسیاری از حقوق دیگر از جمله حق بر ارتباط با دیگران، حق اشتغال، آموزش، تفریح و حضور در اجتماع و. . . را نیز تأمین می‌کند. در نتیجه حق بر رفت و آمد ایمن و آزاد دچار اختلال جدی می‌شود؛ زن یا مرد، کودک یا نوجوان، سالمند یا جوانی که در معرض ترس از جرم قرار گرفته است، فضای زیست اجتماعی را ایمن و مصون از تعرض تلقی نخواهد کرد»
بنابراین ترس از جرم یک احساس است که کیفیت زندگی اجتماعی، اقتصادی، سیاسی را به طور گسترده تحت تأثیر خود قرار می دهد. بنابراین اگر مبارزه با جرم در سطح جامعه و مبارزه با مجرمان و بر هم زنندگان امنیت و آسایش عمومی از وظایف بنیادین پلیس محسوب می‌شود، توجه به سایر پیامدهای جرم از جمله ترس از جرم به عنوان یکی از اولویت‌های سازمان‌های پلیسی امری اجتناب ناپذیر است، زیرا اگر مردم به هیچ وجه احساس امنیت نداشته باشند، مبارزه با جرم و تأمین امنیت واقعی، کافی نخواهد بود.
1- بیان مسأله :

در پس هر رویداد جنایی، مسأله مهمی نهفته است که به دلیل ارتباط با مسائل روان شناختی، از دید بسیاری پنهان می‌ماند، این مسأله «ترس از جرم» است. ترس از جرم یکی از ترس‌هایی است که شهروندان به نوعی با آن درگیرند، ترس از جرم آثار فردی و اجتماعی وسیعی دارد که حتی در بسیاری از موارد از آثار خود جرم وسیع‌تر است؛ زیرا معمولاً جرم ارتکابی دامن گیر فرد یا افراد محدودی می‌شود اما آثار نامرئی ترس از آن و احساس ناامنی گریبان‌گیر بسیاری از افراد خواهد شد، به نحوی که شهروندان تلاش می‌کنند به شیوه‌های گوناگون مانند کناره‌گیری از فعالیت‌های اجتماعی و کاهش حضور در مکان‌های خاص در زمان‌های معین براین احساس غلبه کنند.
یکی از اهداف بنیادین سیاست گذاری جنایی، ارتقای امنیت و تضمین حقوق و آزادی‌های اساسی شهروندان است. سیاست گذاران جنایی، از یک سو و مجریان سیاست جنایی از سوی دیگر نه تنها درگیر مبارزه با عوامل ایجاد کننده ناامنی هستند بلکه آثار بزه‌کاری و بزه‌دیدگی از جمله خسارت‌های اجتماعی و اقتصادی ناشی از بزه‌کاری را نیز مورد توجه قرار می‌دهند. به این جهت اگر توجه به جرم و آثار مستقیم آن از جمله وظایف سنتی آن هاست، با توجه به توسعه ابعاد و آثار بزهکاری و بزهدیدگی، توجه به سایر پیامد‌های آن از جمله ترس از جرم، جهت مدیریت امنیت اجتماعی، امری اجتناب ناپذیر است. از این رو ترس از جرم احساس ناامنی از موضوعات بسیار مهم برای سازمان‌های پلیسی در طی سالیان متمادی بوده است. از میان راهبردهای متنوع اتخاذی از سوی پلیس با هدف کاهش ترس از جرم شهروندان می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
رویکرد سنتی که در آن کاهش جرم باعث کاهش ترس از جرم خواهد شد.
امور پلیسی حرفه ای که بر آموزش، تعداد پرسنل پلیس، انجام امور پلیسی به نحو اثر بخش و قانونمند تاکید می‌کند و به لحاظ استراتژیکی برگشت موتوری، واکنش سریع و تحقیقات پیگیر جرایم گزارش شده متکی است؛
پیش گیری از جرم و به طور گسترده ایجاد تغییراتی در محیط فیزیکی، تا زمینه ارتکاب جرم را مشکل نماید؛
امور پلیسی جامعه محور که با افزایش ارتباط و اعتماد بین شهروندان و پلیس، تبادل اطلاعات بین آنها و. . . ، ترس از جرم را به طور مستقیم و یا غیر مستقیم از طریق مکانیسم بهبود دیدگاه مردم نسبت به پلیس، کاهش می دهد؛
مبارزه با بی نظمی و جرایم خرد با تأثیرپذیری از نظریه پنجره‌های شکسته.
آنچه در راهبردهای مذکور به طور گسترده مورد غفلت واقع شده است، هدف قراردادن ترس از جرم به طور مستقیم است. امور پلیسی بر مکان‌ها، رفتارها و افراد خاص متمرکز است، در حالی که تلاش‌های پلیس زمانی موفق خواهد بود که معطوف به کاهش پدیده ترس از جرم باشند، ترس از جرم ممکن است توسط صدها عامل حاصل شود، در هر مورد شناسایی و تحلیل مشکل و سپس اجرای راه حل حساب شده ای که مبتنی بر مشکلات واقعی است، ضروری می‌باشد.
به گزارش ایسنا، سردار احمدی مقدم، فرمانده نیروی انتظامی در چهاردهمین اجلاس روسای دانشگاه‌ها اعلام کردند : احساس بروز جرم از 62% به 39% کاهش یافته و احساس امنیت از 35% به 59% افزایش یافته است. به دنبال گزارش مذکور این سوال در ذهن شکل می گیرد که در شرایطی که به نظر می رسد نرخ واقعی جرم کاهش جدی نداشته است، پلیس ایران با استفاده از چه راهبردی توانسته است ترس از جرم را در میان شهروندان کاهش دهد؟ در این تحقیق درصدد آن هستیم تا ضمن بررسی راهبردهای پلیسی در راستای ترس از جرم، به سوال‌های مطرح شده نیز پاسخ دهیم.
2- پیشینه تحقیق:
با توجه به اینکه در حقوق داخلی موضوع تحقیق حاضر سابقه مطالعاتی اندکی دارد، به طور دقیق نمی توان کتاب، مقاله یا پایان نامه ای را یافت که به بررسی راهبردهای پلیسی در کاهش ترس از جرم پرداخته باشد. هر چند می توان از آثاری مانند :
بی سازمانی اجتماعی و ترس از جرم ( سید حسین سراج زاده و اشرف گیلانی – 1388)؛
بررسی تأثیر عملکرد پلیس براحساس امنیت شهروندان تهرانی (عزیزالله تا جران و حسن کلاکی – 1389)؛
پلیس جامعه محور و نقش آن در کاهش احساس ناامنی ( رضا همتی – 1387)؛
جایگاه پلیس جامعه محور در تغییر الگوهای رفتار اجتماعی با هدف افزایش امنیت و احساس امنیت در محله ( رضا عبدالرحمانی – 1387)؛
تأثیر نگهبان محله در کاهش ترس از جرم مردم تهران بزرگ در محلات دارای نگهبان محله ( مجید رضایی راد و سید محمود تقی زاده – 1386)؛
نقش پلیس در امنیت شهری و زمامداری بهینه (لئونارد چالوم و لوسی موریس – ترجمه غلامرضا محمد نسل – 1387)؛
بررسی بزه دیده شناختی ترس از جرم(حمیدرضا نیکوکار-جهت اخذ مدرک کارشناسی ارشد، 1390)؛
و. . . .
نام برد که شاید به بررسی قسمت‌هایی از موضوع پرداخته باشند. اما تاکنون پژوهشی که به طور خاص و متمرکز به بررسی راهبردهای پلیسی کاهش ترس از جرم پرداخته باشد، وجود ندارد. در این تحقیق سعی بر آن است که خلأ موجود تا حدی پر شود.
3- پرسش‌های تحقیق :
سوال اصلی :
مؤلفه‌های اساسی راهبرد‌های پلیسی برای کاهش ترس از جرم چیست؟
سوالات فرعی :
با وجود عدم تغییر محسوس در کاهش نرخ واقعی جرایم، پلیس ایران با استفاده از چه راهبردهایی توانسته است ترس از جرم را میان شهروندان کاهش دهد ؟
راهبردهای اتخاذی از سوی پلیس ایران در راستای کاهش ترس از جرم، بزهکار محور است یا بزهدیده محور ؟
اعمال راهبردهای پلیسی برای کاهش ترس از جرم در ارتباط با تأثیر آن بر حقوق و آزادی‌های اساسی شهروندان
چگونه است ؟
4- فرضیه‌های تحقیق :
فرضیه اصلی :
شدت جرایم ارتکابی و احساس ناامنی اجتماعی از مؤلفه‌های اساسی راهبردهای پلیسی برای کاهش ترس از جرم است.
فرضیه‌های فرعی :
افزایش رؤیت پذیری پلیس و مبارزه با جرایم خرد و بی نظمی از جمله راهبرد‌هایی است که پلیس ایران توانسته از طریق آن، ترس از جرم را کاهش دهد.
راهبردهای اتخاذی از سوی پلیس ایران در راستای کاهش ترس از جرم، بزهکار محور است.
راهبردهایی که پلیس با هدف کاهش ترس از جرم در پیش می گیرد، می تواند شماری از حقوق و آزادی‌های اساسی شهروندان را نقض کند.
5- اهداف تحقیق :
در حالی که مهم ترین هدف دولت‌ها ایجاد امنیت بیشتر برای مردم است، اما ایجاد احساس امنیت تقریباً به همان اندازه مهم است زیرا ترس و احساس ناامنی آثار نامطلوبی را برای حوزه‌های اقتصادی و سیاسی به همراه دارد. علاوه بر این پدیده ترس از جرم کیفیت زندگی انسان را نیز دستخوش تغییر و بعضاً نابودی قرار می دهد. آثار ناگوار ترس از جرم جامعه را نیازمند تدابیری برای کاهش این پدیده، می‌کند این پژوهش ضمن پاسخ به سوالات مطرح شده برای نگارنده می تواند کمک کند تا سازمان‌های پلیسی دریابند:
ترس از جرم چیست و چرا باید به عنوان یک مسأله مهم در شمار اولویت‌های پلیس قرار گیرد؛
آگاهی از استراتژی‌های پلیسی مؤثر که در سایر کشورها برای کاهش ترس از جرم استفاده شده است؛
نقد و بررسی تلاش‌های تاریخی و معاصر پلیس ایران در راستای کاهش ترس از جرم؛
ارائه راهبردهایی که پلیس می تواند در هدف قرار دادن ترس از جرم، کاهش ترس از جرم و نهادینه کردن کاهش ترس از جرم در برنامه‌های سازمانهای پلیسی، از