گفتار نخست: نگاهی اجمالی به پیشینه حکمرانی خوب شهری در اسناد بین‌المللی
برای آن که بتوان تصویر روشنی از وضعیت کنونی حکمرانی شهری در کشورهای پیشرفته به دست آورد به ناگزیر باید نگاهی هر چند مختصر به تاریخ غرب داشت. ریشه‌های حکمرانی در اروپا صرف نظر از دولت شهرهای یونانی به اواخر قرون وسطی باز می‌گردد. در آن دوران بر اثر رشد و گسترش طبقه صنعتگران و بازرگانان که در شهرها سکونت داشتند، رفته رفته پایه‌های فئودالیسم اروپایی شروع به لرزیدن کرد. آن‌ها کم کم کوشیدند تا خود را از پیروی نظام سیاسی فئودالی رها کنند و شرایط مناسب برای فعالیت‌های اقتصادی خود به وجود آورند. آزادی‌های شخصی، استقلال قضایی، استقلال اداری و ایجاد یک نظام مالیاتی مناسب با درآمد برای امور عمومی. این حرکت تازه که ابتدا به صورت اتحادیه‌ای از افراد آغاز شد، در کشاکش با برخی از سران کلیسا و فئودال‌ها، قرار گرفت و به نیروی سامان یافته‌ای مبدل شد. طبقه جدید شهری حاکمیت خود را از طریق سازمان‌های حکومت شهری تحقق بخشید که عبارت بودند از:
1. شورای بزرگ شهر، متشکل از نمایندگان خاندان خواص؛
2. شورای کوچک، که به شکل ستاد اجرایی عمل می‌کرد؛
3. تعداد قاضی که از طریق انتخابات یا قرعه کشی تعیین می‌شدند.
در واقع ویژگی‌های خاص جامعه اروپایی سبب شده بود تا با وجود حاکمیت فئودالیسم استقلال شهرها و حقوق مردم برای اداره امور خویش تا اندازه‌ای مراعات گردد و نوع روابط میان فرمانروا و فرمانبر بر اساس قواعد و مقرراتی استوار باشد. در این شکل از رابطه هر یک از طرفین تلاش می‌کند تا از حد و حدود خود تجاوز نکند.
مهم‌ترین اسناد حقوقی بین‌المللی در ارتباط با هنجارهای حکمرانی خوب شهری « اعلامیه جهانی حقوق بشر» ، «میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی»، «میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی»، «کنوانسیون محو همه اشکال تبعیض علیه زنان»، «اعلامیه حق توسعه» و «کنوانسیون حقوق کودک» است که با توجه به مسائل مطروحه در این اسناد و ارتباط آن‌ها با حکمرانی خوب شهری و با حقوق بشر می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد.
– مشروعیت و پاسخگویی حکومت
-آزادی تشکل‌ها و مشارکت فعال
– توانمندسازی زنان به مثابه عنصری کلیدی در راهبرد ریشه کنی فقر
-چارچوب حقوقی برای ایجاد محیط زیستی سالم در شهرها
– دسترسی و اعتبار اطلاعات
– مدیریت کارای بخش عمومی
– ایجاد مشارکت فعال کودکان در فرآیند تصمیم گیری.(نوبری و رحیمی،پیشین: 22).
الف. اقدامات دولت‌ها در مهم‌ترین کنفرانس‌های بین‌المللی
منبع دیگر برای استخراج حوزه‌های بالقوه نفوذ حکمرانی خوب شهری، اقدامات دولت‌ها در مهم‌ترین کنفرانس‌های ملل متحد است. در رابطه با مهم‌ترین اقدامات دولت‌ها برای شناسایی مدیریت مطلوب شهری می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
– توجه به نیازهای کودکان به ویژه کودکان خیابانی؛
– تعهد مدیریت شهری به بهبود شرایط زندگی شهروندان به ویژه افراد فقیر؛
-مشارکت برابر زنان و مردان در فرآیند تصمیم گیری؛
– ریشه کنی فقر به عنوان یک ضرورت سیاسی، اجتماعی و قومیتی؛
– زمامداری شفاف، کارآمد، عدالت محور و مسئولیت پذیر.
بنابراین با توجه به نقش شهرداری در تحقق حکمرانی خوب شهری؛ در ادامه به شاخص‌های این مفهوم به صورت تفصیلی اشاره می‌شود. چرا که نوع شاخص‌های تعیین شده مبنایی قابل توجه برای اتخاذ رویکرد سیاستگذاری به ویژه در این مقوله است(همان،23-22).
ب. برنامه جهانی در زمینه حکمرانی شهری
برنامه مدیریت شهری یکی از بزرگ‌ترین برنامه‌های مساعدت کننده تکنیکی جهانی در بخش شهری است. که متشکل از برنامه توسعه سازمان ملل و هابیتت2 و بانک جهانی است. این برنامه، یافته‌های مدیریت شهری را در قلمروی شامل حکمرانی خوب مشارکتی، تسکین فقر شهری، مدیریت محیطی شهری، و تسهیل پخش اطلاعات در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی توسعه داده و به کار می‌برد. هدف توسعه برنامه مدیریت شهری، تقویت توزیع آنچه شهرها و شهرک‌ها در کشورهای در حال توسعه انسانی می‌سازند، شامل کاهش فقر، توانمند سازی حکمرانی مشارکتی محلی، بهبود اوضاع محیطی و مدیریت رشد اقتصادی.
راهبردهای اصلی برنامه حکمرانی شهری در مرحله3، روش شناسی مذاکره شهری و فرایندهای رفاهی سازمانی بود. آن از طریق مذاکره شهری که تصمیم‌سازی مشارکتی و حکمرانی انجام یافت و از طریق رفاه سازمانی به صورتی پایدار تأمین شود.
.
